«Το τετράγωνο ως πλαίσιο» – πτυχιακή εργασία της τελειόφοιτης του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Φλώρινας, Ευγενίας Περισοράτη στην Πινακοθήκη Φλωρινιωτών Ζωγράφων Αριστοτέλη από 28 Ιουνίου έως 3 Ιουλίου 2016 στην κεντρική αίθουσα εκθέσεων «Στεφάνου και Βασιλικής Γώγου». Ώρες λειτουργίας: 10.00 π.μ. – 2.00 μ.μ. και 5.00 μ.μ. – 8.00 μ.μ.
Πινακοθήκη Φλωρινιωτών Ζωγράφων
Πλατεία 7 Ηρωών 1944
Φλώρινα, 53100 – τηλ. 2385022754
Από το κείμενο τεκμηρίωσης της πτυχιακής εργασίας:
Η παρούσα σειρά έργων έχει δημιουργηθεί με αφορμή τη γυναικεία παράσταση. Ο ρόλος της κάθε γυναίκας μεταβάλλεται ανάλογα με την κουλτούρα και την εμφάνισή της. Οι πίνακες σε αριθμό είναι όσες και οι ευρύτερες κατηγορίες των φυλών. Επιλέχτηκε η απεικόνιση μόνο των προσώπων καθώς είναι εκφραστικότερα από τα σώματα. Άλλωστε, και η φυλετική ανθρωπολογία βασίζεται κυρίως στις κρανιοπροσωπικές μετρήσεις για την κατηγοριοποίηση των φυλών. Έτσι, σε αυτούς τους πίνακες αποκωδικοποιείται η μορφή και το χρώμα του προσώπου της καθεμίας ξεχωριστά, είναι σαν να αποκαλύπτεται η ίδια της η ύπαρξη.
Η τεχνική αρχικά είναι απλή, όμως στην συνέχεια διαφοροποιείται. Μέσω του σκισίματος του πανιού σε γεωμετρικά σχήματα και της επανασυναρμολόγησής του, δημιουργείται η έννοια της καταστροφής και της αναδημιουργίας. Γίνεται μια προσπάθεια αποτύπωσης της γυναίκας όπως είναι και όχι αλλοιωμένη από τα κοινωνικό-πολιτικά πρότυπα της περιοχής της. Μια φιγούρα απλή, απομονώνοντας τα κύρια χρώματα και σημεία της, ξαναγεννημένη μέσα από το πρίσμα του τετραγώνου.
Συγχρόνως, η σχηματοποίηση του πανιού σε τετράγωνα και η ομοιογένεια των θέσεών τους κάνει απλούστερο το προϊόν για την αντίληψη του εγκεφάλου. Σκοπός είναι η δημιουργία ίσων τετραγώνων, όπου στο καθένα να υπάρχει η έννοια του απόλυτου και καθαρού σχήματος. Τα σχήματα δεν είναι μόνο γεωμετρικές παραστάσεις αλλά και αισθητικές. Στην ψυχολογία το τετράγωνο παραπέμπει στην ικανότητα και την σχολαστικότητα. Από την άλλη, ως σύμβολο ύλης εκφράζει την αξία του ως βαρύτητα με αυστηρό περιορισμό. Στην ζωγραφική ο Καντίνσκι δηλώνει πως το τετράγωνο εκφράζει το σταθερό, ενώ ο Μάλεβιτς το συναίσθημα. Η απλότητα του σχήματος αυτού φανερώνεται στο ότι εύκολα μπορούμε να το θυμηθούμε άρα και να το φανταστούμε. Το τετράγωνο είναι ένα σχήμα μη-ιεραρχημένο άρα και χωρίς εντάσεις, διευκολύνοντας έτσι την κατανόησή του.
Στους πίνακες αυτούς τα όρια των τετραγώνων είναι φανερά και σκοπίμως ενωμένα. Ο περιορισμός του αυστηρού αυτού σχήματος ακυρώνεται με την ελευθερία που του δίνεται, αφήνοντας τα όριά του ξεφτισμένα. Είναι δυο όρια τα οποία αντιλαμβανόμαστε σαν μια γραμμή. Ωστόσο, μπορούμε αυτήν την γραμμή να τη δούμε σαν κενό που περιμένει να της συμβεί κάτι, ένα γεγονός. Ο θεατής μπαίνει σε μια διαδικασία εξερεύνησης.
Η σχέση του έργου με τον θεατή χαρακτηρίζεται με βάση την θέση του δεύτερου. Όσες είναι οι οπτικές γωνίες από τις οποίες μπορεί ο θεατής να δει το έργο, τόσες είναι και οι αλήθειες του. Η υφή του μπορεί να παραπέμπει σε pixels. Τα pixels ή αλλιώς εικονοστοιχείο οποιουδήποτε υπολογιστικού συστήματος είναι τετράγωνα ή ορθογώνια σχήματα ενός χρώματος παρατεταγμένα το ένα δίπλα στο άλλο. Όσα περισσότερα pixels έχει μια inch σε μια εικόνα τόσο μεγαλύτερη η ανάλυσή της. Είναι σαν να λέμε πως στους πίνακες αυτούς έχουμε χαμηλή ανάλυση.
Γενικότερα, η γεωμετρική γνώση συνέβαλε αποφασιστικά στις εικαστικές τέχνες. Κατά την Προϊστορική και Παλαιολιθική Εποχή ακόμα συναντάμε απλά αντικείμενα και κατασκευές με απεικονίσεις γεωμετρικού περιεχομένου. Στην Αρχαία Ελλάδα και Αίγυπτο τα έργα αποκτούν γεωμετρικό χαρακτήρα και πολλές φορές βασίζονται σε γεωμετρικά σχήματα. Έπειτα, οι καλλιτέχνες αναζητούν νέες μεθόδους και πιο ρεαλιστικές απεικονίσεις κι έτσι οδηγούνται στη προοπτική και την αναπαράσταση τρισδιάστατων σχημάτων. Τέλος, κατά τις αρχές του 20ου αιώνα εμφανίστηκε ο Κυβισμός, ο Κονστρουκτιβισμός, ο Σουπρεματισμός και άλλα πολλά κινήματα που είχαν ως βάση τις αρχές της γεωμετρίας. Συνεπώς, η άμεση σχέση της γεωμετρίας με τις τέχνες είναι ορατή καθ’ όλη την ιστορία του πολιτισμού.
Όλα τα παραπάνω επηρέασαν το έργο μου, το οποίο καθώς περνούσε ο καιρός και εξελίσσονταν γινόταν όλο και πιο αφηρημένο, φτάνοντας σε σημείο όπου η μορφή πλέον να μην υπάρχει. Το τελευταίο έργο έφτασε να αποτελείται μόνο από δυο χρώματα, κάτι που θεωρώ πώς θα μεταπηδήσει στην μονοχρωμία σε βάθος χρόνου. Η πραγματική απεικόνιση των γυναικείων αυτών φυλών βρίσκεται στα καθαρά χρώματα, είτε αποδίδοντάς τα μεμονωμένα είτε με συνδυασμό.
